Spermin Yolculuğu

Her canlı türü, birbirinden farklı sperm üretir. Bu spermlerin tek hedefi dişinin yumurtasına ulaşıp, onu döllemek ve yaşamın devamını sağlamaktır. Bu insan spermi, dişinin yumurtasına ulaşmak için 6 metrelik bir mesafeyi kat eder. Boyu, yaklaşık milimetrenin %1'i kadardır. Bir erkek, normal bir yaşam süresi boyunca 40 milyar sperm üretir. Aynı zaman dilimi içinde dişinin yumurta üretimi 520 adettir.

Spermler, milyonlarca askerden oluşan bir ordu gibidir. Tek bir hedefe doğru ilerler. Amaç, yumurtaya ulaşmak ve onu döllemektir. Kat edilecek yol, hem çok uzun, hem de çok çeşitli engellerle doludur. Ama ne kadar zor olursa olsun, milyarlarca spermden oluşan dev bir ordu bu hedefe doğru yürür. Ancak bunlardan bir tanesi yumurtaya ulaşır ve onu dölleyip o türün varlığının devamını arttıran meni içinde gerçekleşmektedir.

Erkeğin er bezlerinde üretilen spermlerden bazıları, bir katil kimliğe sahiptir. Bu katil spermler, yumurtaya yönelen çok sayıda spermin oldukça önemli bir bölümünü daha yolun başında safdışı eder. Geriye kalan spermlerin ise, önce döl yatağını aşmaları gerekir. İnsanlarda spermin ömrü, üç gün kadardır. Ancak, diğer canlılarda bu süre uzayabilir. Ördekte bir, hindide dört, yarasada beş ayı; arı da üç, yılanda ise yedi yılı bulabilir. Yine yumurtaya ulaşmada yolun kendisi de bizzat önemli güçlükler çıkarır. Döl yatağı düz bir yoldan daha çok, labirentli bir yolu andırır. Spermlerin aşmak zorunda oldukları bu yolun uzunluğu, kobayda 3m, insanda 6m, inekte 30cm'yi bulmaktadır. Spermlerin menide yüzmelerini kolaylaştıran kamçılar bulunur. Ancak X kromozomu taşıyan spermler daha yavaş, Y kromozomunu taşıyanlar ise daha hızlı yüzerler. Y kromozomu taşıyan spermler yumurtayı döllerse erkek bireyler meydana gelir.

Döllenmede üçüncü engel ise, yumurtanın kendisidir. Bu noktada başlıca güçlük, yumurtayı saran zar katmanlarının spermler tarafından delinmesidir. Spermlerin başlarının uç kısmı, bu amaç için parçalayıcı enzimler içermektedir. Ancak bazı spermler, delme yeteneğine sahip değildir. Günümüzde bu gibi durumlarda, in vitro olarak geliştirilen döllenme tekniğinde sperm, kılcal bir boruyla dışarıdan zarın delinmediği yumurtaya enjekte edilir.

Son 50 yıl içinde, yapısı bozuk sperm sayısı arttığı gibi, boşaltılan sperm sayısında önemli miktarda azalma görülmektedir. Örneğin ideal sıcaklık olan 35C'nin bir derece üstünde bile erbezlerinin üretiminde aksaklıklar görülür. Bu durumda; daha rahat ve geniş elbise giymek, fazla ısıtılan mekanlardan kaçmak ve geniş alanlarda yaşamayı tercih etmek gereklidir.